Wat is precies het rouwproces bij overlijden? Naast het gevoel van verdriet en gemis wanneer je een dierbare verloren bent en jij als nabestaande achterblijft, zijn er ook nog een aantal fases waar je doorheen gaat tijdens de rouwverwerking. Dit gebeurt zodat je het verlies uiteindelijk voor jezelf een plek kunt geven. Welke fases dit zijn, leggen we uit in dit artikel.
Het rouwproces bij overlijden
Elisabeth Kübler-Ross, een Zwitsers-Amerikaans psychiater, is bekend geworden om haar duidelijke beschrijving van de vijf fases tijdens de rouwverwerking. Deze vijf fases laten heel goed het rouwproces bij overlijden zien. Onderstaand vind je de verschillende fases beschreven:
- Ontkenning – Het is natuurlijk heel erg om iemand te verliezen, en dit is dan ook moeilijk te begrijpen. Gevoelsmatig ontstaat er een ontkenning van dit verlies, al weet je in je hoofd wel dat je iemand verloren hebt. Deze ontkenning kan je echter ook helpen het verlies in stappen door te laten dringen. Dingen die in deze tijd kunnen gebeuren is bijvoorbeeld de tafel dekken voor de overledene of koffiezetten. Je denkt dat diegene elk moment binnen kan komen en daarnaast kun je ook heel sentimenteel zijn.
- Boosheid – Je bent boos op alles en iedereen. Je vrienden, familie, op de artsen en op God. Deze fase is een typerend verdedigingsmechanisme; je gevoelens zijn niet logisch en je omgeving begrijpt soms echt niet wat er met je aan de hand is maar het kan je wel verder helpen. De woede is een teken dat je nog kan voelen en dat je de overledene nog steeds liefhebt. Wel kan deze fase leiden tot vervreemding van je familie en vrienden.
- Onderhandelen – Doelen stellen of juist het gevecht met jezelf aangaan staan bij deze fase erg centraal. ‘Als ik nu dit doe dan…’ In deze fase zie je vaak dat mensen dingen gaan doen die ze al heel lang wilde doen, of zichzelf uit gaan dagen. Meedoen met een sponsorloop of een marathon, een wereldreis maken of stoppen met roken bijvoorbeeld.
- Depressie en desoriëntatie – Het ontkennen, boos worden en jezelf uitdagen helpen niet en dan ontstaat er een gevoel van machteloosheid; je kunt immers niets veranderen aan dat wat er gebeurd is. Het kan gebeuren dat je in deze donkere periode naar drugs, alcohol of andere middelen wilt grijpen om de pijn te verzachten of uit te schakelen. Andere mensen krijgen moeilijk contact met je en je wilt eigenlijk gewoon het liefst terug naar de tijd waarin je dierbare nog leefde.
- Aanvaarding – Uiteindelijk komt er een dag dat je gaat proberen weer verder te gaan en het verlies een plek probeert te geven. Je beseft je heel goed dat dit verlies definitief is en daar kun je nog steeds heel verdrietig en boos om zijn. In deze laatste fase leer je hoe je hiermee om kunt gaan en het verlies een plek kan geven zodat jij weer verder kunt.
Hulp zoeken
Juist in dit soort periodes is het fijn wanneer je met iemand kunt praten die jou echt begrijpt, simpelweg omdat diegene in dezelfde situatie zit of dit ook recent heeft meegemaakt. Het rouwproces bij overlijden wil je misschien het liefst alleen doen, maar er zijn heel veel mensen die hetzelfde meemaken. Door er samen over te praten kunnen jullie elkaar helpen. Er zijn online verschillende forums te vinden met lotgenoten. Op deze website kun je de verhalen van anderen lezen maar kun je ook je eigen verhaal plaatsen. Ook heeft Humanitas een Lotgenotengroep Rouw opgezet waar jij je verhaal kwijt kunt. Een groep bestaat uit vijf tot acht lotgenoten en jullie komen gedurende een paar maanden een paar keer bij elkaar.
- Uitvaart Wim de Bie, de cabaretier en schrijver is overleden - maart 27, 2023
- Uitvaart Piet Paulusma, de weerman is overleden - maart 20, 2022
- Uitvaart Marc de Hond, de theatermaker is overleden - juni 4, 2020